Umowa na czas określony i nieokreślony – czym się różni

Umowa na czas określony to jeden z najpopularniejszych rodzajów umów o pracę w Polsce, obok umowy na czas nieokreślony. Obie formy zatrudnienia mają swoje specyficzne cechy, które wpływają na prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy. Wybór odpowiedniego typu umowy ma znaczenie zarówno dla stabilności zatrudnienia, jak i dla elastyczności w zarządzaniu. Czym różnią się te dwa rodzaje umów oraz jakie mają zalety i wady? 

Czym jest umowa na czas określony?

Umowa na czas określony to kontrakt, który zawiera dokładny termin zakończenia zatrudnienia. Może trwać tydzień, miesiąc, rok lub nawet kilka lat, w zależności od ustaleń między pracodawcą a pracownikiem. Tego typu umowa jest często stosowana w sytuacjach, gdy pracodawca potrzebuje pracownika na określony projekt, zastępstwo lub w okresie wzmożonej pracy. Umowa na czas określony ile może trwać? Zgodnie z Kodeksem pracy, maksymalny czas trwania takich umów jest ograniczony do 33 miesięcy, a liczba kolejnych umów na czas określony między tymi samymi stronami nie może przekraczać trzech.

Umowa na czas określony daje pracodawcy większą elastyczność w zarządzaniu personelem. Jednak dla pracownika może oznaczać mniejszą stabilność zatrudnienia w porównaniu z umową na czas nieokreślony. 

Sprawdź także na czym polega umowa NDA!

Czym jest umowa na czas nieokreślony?

Umowa na czas nieokreślony to kontrakt bez określonego terminu ważności. Oznacza to, że zatrudnienie trwa do momentu rozwiązania umowy przez jedną ze stron lub za porozumieniem. Tego typu umowa jest uznawana za bardziej stabilną, ponieważ daje pracownikowi większe poczucie bezpieczeństwa. Pracodawca nie może zakończyć zatrudnienia bez podania przyczyny, a okres wypowiedzenia jest ściśle regulowany przez prawo.

Umowa na czas nieokreślony jest często wybierana w przypadku długoterminowych relacji zawodowych. Pracownik z taką umową ma większe prawa w sytuacjach takich jak redukcja etatu czy ochrona przed zwolnieniem w szczególnych okolicznościach, na przykład podczas ciąży.

Kluczowe różnice między umową na czas określony a nieokreślony

Umowa na czas określony i umowa na czas nieokreślony różnią się w kilku kluczowych aspektach. Zrozumienie tych różnic pozwala lepiej dopasować rodzaj umowy do swoich potrzeb. Oto najważniejsze różnice:

Czas trwania. Umowa na czas określony ma z góry określony termin zakończenia. Umowa na czas nieokreślony trwa do momentu rozwiązania przez jedną ze stron.

Okres wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia umowa na czas określony jest krótszy i wynosi zazwyczaj 2 tygodnie, jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy, lub 1 miesiąc, jeśli zatrudnienie trwało dłużej. W przypadku umowy na czas nieokreślony okres wypowiedzenia zależy od stażu pracy i może wynosić od 2 tygodni do 3 miesięcy.

Stabilność zatrudnienia. Umowa na czas nieokreślony zapewnia większe bezpieczeństwo, ponieważ wymaga uzasadnienia zwolnienia. Umowa na czas określony wygasa automatycznie po upływie terminu.

Ochrona w szczególnych przypadkach. Umowa na czas określony a ciąża to ważny temat. Pracownica w ciąży na umowie na czas określony jest chroniona tylko do dnia porodu, chyba że umowa wygasa po trzecim miesiącu ciąży – wtedy przedłuża się do porodu. W przypadku umowy na czas nieokreślony ochrona trwa przez cały okres ciąży i urlopu macierzyńskiego.

Elastyczność dla pracodawcy. Umowa na czas określony daje pracodawcy większą swobodę w zakończeniu współpracy. Umowa na czas nieokreślony wymaga większego zaangażowania w proces wypowiedzenia.

Okres wypowiedzenia – umowa na czas określony i nieokreślony

Okres wypowiedzenia to kluczowy element różniący umowę na czas określony od umowy na czas nieokreślony. W przypadku umowy na czas określony pracownik lub pracodawca może wypowiedzieć umowę tylko wtedy, gdy strony wyraźnie zapisały taką możliwość w kontrakcie. Jeśli umowa na czas określony nie przewiduje wypowiedzenia, wygasa automatycznie w dniu zakończenia. Okres wypowiedzenia dla umowy na czas określony wynosi:

• 2 tygodnie, gdy pracownik przepracował mniej niż 6 miesięcy.
• 1 miesiąc, gdy pracownik przepracował co najmniej 6 miesięcy, ale mniej niż 3 lata.

 

Dla umowy na czas nieokreślony okres wypowiedzenia zależy od stażu pracy u danego pracodawcy. Pracownik lub pracodawca stosuje następujące terminy:

• 2 tygodnie, gdy pracownik przepracował mniej niż 6 miesięcy.
• 1 miesiąc, gdy pracownik przepracował od 6 miesięcy do 3 lat.
• 3 miesiące, gdy pracownik przepracował co najmniej 3 lata.

Umowa na czas określony a ciąża

Pracownica w ciąży, zatrudniona na umowę na czas określony, korzysta ze szczególnej ochrony. Zgodnie z Kodeksem pracy, jeśli jej umowa na czas określony kończy się po trzecim miesiącu ciąży, prawo automatycznie przedłuża ją do dnia porodu. Jednak umowa nie zmienia się w umowę na czas nieokreślony. Po porodzie umowa wygasa, a pracownica traci ochronę.

Druga umowa na czas określony a ciąża podlega tym samym zasadom. Gdy kobieta zachodzi w ciążę podczas drugiej umowy na czas określony, ochrona działa identycznie – umowa przedłuża się do porodu, jeśli jej koniec przypada po trzecim miesiącu ciąży. W przypadku umowy na czas nieokreślony pracownica zyskuje pełną ochronę – pracodawca nie może jej zwolnić ani w czasie ciąży, ani podczas urlopu macierzyńskiego.

Umowa na czas określony – ile może trwać?

Umowa na czas określony minimalny okres nie jest ściśle określony w przepisach, ale istnieją ograniczenia dotyczące maksymalnego czasu trwania. Zgodnie z Kodeksem pracy, łączny okres zatrudnienia na podstawie umów na czas określony między tymi samymi stronami nie może przekraczać 33 miesięcy. Ponadto liczba takich umów nie może być większa niż trzy. Po przekroczeniu tych limitów umowa automatycznie przekształca się w umowę na czas nieokreślony, pod warunkiem że nie ma przerw w zatrudnieniu dłuższych niż 1 miesiąc.

Na przykład, jeśli kończy się umowa o pracę na czas określony i pracodawca proponuje kolejną umowę, należy sprawdzić, czy nie przekroczono limitu trzech umów lub 33 miesięcy. W przypadku umowy na okres próbny a umowa na czas określony, okres próbny nie wlicza się do limitu 33 miesięcy, ponieważ jest to oddzielny rodzaj umowy.

Redukcja etatu a umowa na czas określony

Pracodawca może zredukować etat w przypadku umowy na czas określony, ale potrzebuje zgody pracownika. Nie może samodzielnie zmienić wymiaru etatu w trakcie trwania takiej umowy, chyba że umowa wyraźnie na to pozwala. W przypadku umowy na czas nieokreślony pracodawca może zaproponować redukcję etatu poprzez porozumienie stron lub wypowiedzenie zmieniające, ale musi uzasadnić swoją decyzję.

Jeśli pracodawca chce zredukować etat, powinien wcześniej poinformować pracownika i zaproponować nowe warunki. Pracownik może odmówić zmiany, ale w przypadku umowy na czas nieokreślony odmowa może prowadzić do rozwiązania umowy. Przy umowie na czas określony wprowadzenie takiej zmiany bez zgody pracownika jest trudniejsze.

Zalety i wady umowy na czas określony

Umowa na czas określony ma swoje plusy i minusy, zarówno dla pracownika, jak i dla pracodawcy. Oto kilka kluczowych aspektów:

Zalety dla pracownika. Umowa na czas określony pozwala na elastyczność w planowaniu kariery. Jest idealna dla osób, które chcą zdobyć doświadczenie w różnych firmach lub pracować nad konkretnymi projektami.

Wady dla pracownika. Mniejsza stabilność zatrudnienia i krótszy okres wypowiedzenia mogą budzić niepewność. Kończy się umowa o pracę na czas określony, a pracownik musi szukać nowego zatrudnienia.

 

Zalety dla pracodawcy. Umowa na czas określony daje większą swobodę w zarządzaniu personelem. Pracodawca może zakończyć współpracę bez podawania przyczyny po wygaśnięciu umowy.

Wady dla pracodawcy. Częste zmiany pracowników mogą zwiększać koszty rekrutacji i szkolenia. Ponadto limity dotyczące liczby i czasu trwania umów na czas określony ograniczają elastyczność.

Umowa na czas nieokreślony – dlaczego jest bardziej stabilna?

Umowa na czas nieokreślony jest często postrzegana jako złoty standard zatrudnienia. Daje pracownikowi większe poczucie bezpieczeństwa, ponieważ pracodawca musi uzasadnić wypowiedzenie. W przypadku sporów sądowych łatwiej jest dochodzić swoich praw, mając umowę na czas nieokreślony. Ponadto dłuższy okres wypowiedzenia pozwala lepiej zaplanować przyszłość w przypadku utraty pracy.

Dla pracodawcy umowa na czas nieokreślony oznacza większe zaangażowanie w relację z pracownikiem. Wiąże się z większymi kosztami w przypadku konieczności rozwiązania umowy, ale buduje lojalność i stabilność zespołu

Przeczytaj także na czym polega umowa cywilnoprawna! 

Jak wybrać odpowiednią umowę?

Wybierz między umową na czas określony a nieokreślony w zależności od swoich potrzeb i sytuacji. Cenisz elastyczność i planujesz krótkoterminową współpracę? Wybierz umowę na czas określony. Zależy Ci na stabilności i długoterminowym zatrudnieniu? Postaw na umowę na czas nieokreślony. Przed podpisaniem umowy dokładnie sprawdź jej warunki, zwłaszcza kwestie dotyczące wypowiedzenia, ochrony w ciąży oraz możliwości redukcji etatu.