Co warto wiedzieć na temat kosztów zastępstwa procesowego?

Planujesz wejść na drogę sądową? Weź pod uwagę, że prawdopodobnie będzie się to wiązało z koniecznością poniesienia kosztów, o ile tylko zdecydujesz się na reprezentowanie swoich spraw przez prawnika. Czym dokładnie są koszty zastępstwa, kto je płaci, od czego zależą, czy są jakieś wyjątki, które zwalniają nas z obowiązku ich uiszczenia? Te wszystkie kwestie poruszamy w poniższym tekście. Mamy nadzieję, że będzie to materiał pomocny dla każdej osoby, która myśli o wstąpieniu na drogę sądową. Zaczynajmy.

Czym są koszty zastępstwa procesowego?

Koszty zastępstwa procesowego to opłata, którą należy zapłacić za usługi prawnika, który reprezentuje nas w sądzie. Nie należy przy tym mylić ich z kosztami sądowymi, które obejmują opłaty za wniesienie pozwu, opłaty za doręczenia, opłaty za świadków i inne wydatki związane z postępowaniem. Ostateczne koszty zastępstwa procesowego zależą od szeregu czynników i poświęcimy im osobny punkt. W niektórych sprawach koszty zastępstwa procesowego są ustalone przez ustawę lub rozporządzenie, a w innych są uzgadniane indywidualnie między klientów a prawnikiem. Warto więc jeszcze przed rozpoczęciem postępowania dowiedzieć się, ile wyniesie nas pomoc prawnika i czy możemy liczyć na jakieś ulgi lub zwolnienia.

W niektórych przypadkach sąd może podzielić koszty między strony lub zwolnić jedną ze stron z ich poniesienia. Wszystko zależy od okoliczności konkretnej sprawy i oceny sądu.

Koszty zastępstwa procesowego mogą być bardzo różne w zależności od tego, w jakiej sprawie się toczy postępowanie. Na przykład, jeśli chodzi o sprawy z zakresu prawa rodzinnego, takie jak rozwód, alimenty czy władza rodzicielska, to koszty zastępstwa procesowego wynoszą od 30 do 300 złotych za każdą czynność prawnika. Jeśli chodzi o sprawy z zakresu prawa pracy, takie jak odszkodowanie za mobbing czy dyskryminację, to koszty zastępstwa procesowego wynoszą od 60 do 600 złotych za każdą czynność prawnika. Jeśli chodzi o sprawy cywilne, takie jak dochodzenie odszkodowania za szkodę czy niesłuszne wzbogacenie się, to koszty zastępstwa procesowego wynoszą od 3 do 20 procent wartości przedmiotu sporu.

Co wpływa na wysokość kosztów zastępstwa procesowego w 2023 roku?

Koszty zastępstwa procesowego uzależnione są od szeregu czynników, z których najważniejsze to:

– rodzaj sprawy, w zależności od tego, czy sprawa dotyczy prawa cywilnego, karnego, rodzinnego, pracy czy innego. Na przykład w sprawach z zakresu prawa rodzinnego koszty są niższe niż w sprawach z zakresu prawa rzeczowego czy pracy,
– rodzaj postępowania, w zależności od tego, czy sprawa jest rozpatrywana w postępowaniu zwyczajnym, uproszczonym czy specjalnym. W postępowaniu zwyczajnym koszty zastępstwa procesowego są najwyższe, ponieważ wymaga ono więcej czynności prawnych i formalności. W postępowaniu uproszczonym koszty zastępstwa procesowego są niższe, ponieważ dotyczy ono spraw prostych i mało skomplikowanych. W postępowaniu szczególnym koszty zastępstwa procesowego są ustalane indywidualnie w zależności od rodzaju sprawy. Przykładami postępowań szczególnych są np. postępowanie nakazowe, postępowanie upominawcze czy postępowanie nieprocesowe.
– stopień skomplikowania sprawy, tu znaczenie ma to, ile czasu i pracy wymaga przygotowanie i prowadzenie sprawy przez prawnika. Na przykład, jeśli sprawa wymaga sporządzenia i wniesienia skargi, zebrania dowodów, uczestnictwa w rozprawach i sporządzenia pism procesowych, koszty są wyższe niż jeśli sprawa jest prosta i można ją załatwić na podstawie dokumentów lub ustnych oświadczeń stron,
– wynik sprawy, koszty są różne w zależności od tego, czy wygramy sprawę, czy przegramy. Na przykład, jeśli wygramy sprawę, możemy domagać się zwrotu części lub całości kosztów zastępstwa procesowego od drugiej strony. Jeśli przegramy sprawę, możemy być zobowiązani do zapłaty części lub całości kosztów zastępstwa procesowego drugiej stronie.

Istnieją również sprawy, w których koszt zastępstwa ustalany jest ryczałtowo. Dotyczy on m.in. spraw o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości, ustalenie bezskuteczności uznania dziecka, elektronicznym postępowaniu upominawczym i europejskim postępowaniu nakazowym.

Koszty zastępstwa a wartość sporu – co warto wiedzieć?

Jednym ze sposobów ustalania wysokości kosztów zastępstwa jest powiązanie ich z wysokością sporu. Co to oznacza w praktyce i na przykładach?

Wartość przedmiotu sporu – to kwota pieniędzy lub wartość rzeczy, o którą toczy się sprawa. Im wyższa jest wartość przedmiotu sporu, tym wyższe są koszty zastępstwa procesowego. Wysokość wartości przedmiotu sporu ustala się na podstawie żądania powoda lub wniosku pozwanego. Jeśli wartość przedmiotu sporu nie może być określona pieniężnie, np. w sprawach o ochronę praw autorskich, ustalenie ojcostwa czy unieważnienie małżeństwa, stosuje się tzw. wartość zryczałtowaną, która wynosi 10 000 zł.
Przykładowo, jeśli chodzi o odszkodowanie będące przedmiotem sprawy, koszty są wyższe niż jeśli chodzi o ustanowienie rozdzielności majątkowej czy uchylenie uchwały organu spółdzielni.
Ustalenie kosztów na podstawie wartości przedmiotu sporu znajduje również zastosowanie w sprawach o uznanie orzeczenia sądu zagranicznego, popełnienie przestępstwa przeciwko mieniu, odszkodowania będącego przedmiotem sprawy, nakazanie wypłacenia wynagrodzenia lub przywrócenie władzy rodzicielskiej.

Kto ponosi koszty zastępstwa procesowego?

Zasada jest taka, że koszty zastępstwa procesowego ponosi strona przegrana. Oznacza to, że jeśli wygramy sprawę, to sąd zasądzi od przeciwnej strony zwrot naszych kosztów zastępstwa procesowego. Jeśli jednak przegramy sprawę, to będziemy musieli zapłacić koszty zastępstwa procesowego przeciwnej strony. Warto więc przed rozpoczęciem sprawy dokładnie ocenić szanse na wygraną i ryzyko poniesienia kosztów.

Istnieją jednak pewne wyjątki od tej zasady. Na przykład:

– jeśli sprawa dotyczy roszczeń niemajątkowych, takich jak ochrona dóbr osobistych, praw autorskich czy znaku towarowego,
– jeśli sprawa dotyczy spraw rodzinnych, takich jak ustalenie ojcostwa, zaprzeczenie ojcostwa, unieważnienie małżeństwa, nieistnienie małżeństwa czy rozdzielność majątkowa,
– jeśli sprawa dotyczy spraw spadkowych, takich jak stwierdzenie prawa do spadku, ważność testamentu czy zarząd spadkiem nieobjętym testamentem.

Jeśli nie stać nas na zapłacenie kosztów zastępstwa procesowego, możemy ubiegać się o przyznanie prawa pomocy. Prawo pomocy to instytucja prawna, która umożliwia osobom ubogim lub zagrożonym ubóstwem skorzystanie z bezpłatnej, lub częściowo płatnej pomocy prawnej. Aby uzyskać prawo pomocy, musimy spełnić określone warunki dochodowe i majątkowe oraz wykazać uzasadniony interes prawny w prowadzeniu sprawy.

Podsumowanie

Jak widać z powyższego tekstu, koszty zastępstwa procesowego w 2023 r. są ważnym elementem postępowania sądowego, który należy uwzględnić przed podjęciem decyzji o skierowaniu sprawy do sądu. Mogą być różne w zależności od wielu czynników i mieć znaczący wpływ na naszą sytuację finansową. Mamy nadzieję, że powyższy tekst uczynił temat bardziej przystępnym. To, co należy z niego zapamiętać to, to każda sprawa jest indywidualna. Dlatego trudno jest podać jedną konkretną kwotę, która obowiązuje we wszystkich przypadkach.

—

Artykuł sponsorowany