Sztuka skutecznego przemawiania – jak mówić, by dotrzeć pod strzechy?

W dzisiejszym świecie umiejętność mówienia jest naprawdę ważnym elementem sztuki komunikacji, a z punktu widzenia życia zawodowego – częścią umiejętności miękkich. Mimo że niektórzy mają naturalny talent do sztuki oratorskiej, ci mniej uzdolnieni również mogą poprawić swoje umiejętności poprzez naukę i praktykę. Skuteczne przemawianie bez tajemnic.

Przemawianie to coś więcej niż tylko sucha wypowiedź (nawet, jeśli jest ona pełna interesujących faktów); oratorstwo na przekazywaniu swoich myśli w sposób jasny i zrozumiały dla słuchaczy, kiedy to mówca łączy podczas przemówienia merytorykę z ciekawym stylem. Dlatego tak ważne są np. takie elementy jak:

• wyraźna wymowa,

• sposób przekazu,

• mowa ciała,

• pewność siebie,

• energia,

• gestykulacja,

• ogólna prezencja.

Przeczytaj nasz tekst. Wprawdzie sama lektura nie uczyni Cię Cyceronem… ale z pewnością dowiesz się czegoś interesującego!

Skuteczne przemawianie. Poznaj zasady udanych wystąpień publicznych

Zapewne kiedy przygotowujesz się do wystąpienia publicznego, w myślach widzisz już siebie jako świetnego mówcę, który motywuje innych i skutecznie skupia na siebie ich uwagę… wróćmy jednak na ziemię – wbrew pozorom, przygotowanie świetnego wystąpienia nie jest tak proste, jak mogłoby się nam wydawać. O co trzeba wówczas zadbać? Poniżej przedstawiamy Ci pokrótce, na co warto zwrócić uwagę, jeśli chcemy, by widownia nas słuchała:

• przygotuj się mentalnie. Przed przemówieniem istotne jest nie tylko przygotowanie merytoryczne, ale także psychiczne. Zaleca się znalezienie przynajmniej chwili na relaks, wykonanie głębokiego oddechu i wykorzystanie techniki wizualizacji, która ma na celu wykreowanie pozytywnego obrazu naszego wystąpienia. Taki połączenie pozwoli Ci skoncentrować się na scenie, szybko zareagować na różne sytuacje i zaimprowizować, jeśli tylko zajdzie taka potrzeba;
• opanowanie emocji. Aby skutecznie przemawiać, musisz opanować emocje, w tym w szczególności jak stres czy lęk przed oceną. Przed wystąpieniem warto zastanowić się, jak bardzo jesteś zestresowany, co pomaga lepiej kontrolować emocje. Świadomość siły emocji umożliwia ich efektywną kontrolę;

Jeśli tylko masz taką możliwość, postaraj się trzymać notatki z daleka, tak, by nie ograniczały one Twojej swobody ruchów, a jednocześnie nie podważały wiarygodności mówcy.

• Dostosuj styl wypowiedzi do profilu audytorium. Jeśli zależy Ci na tym, by skutecznie przemawiać, musisz wiedzieć, że ważne jest dostosowanie języka przemówienia do konkretnej grupy odbiorców. Weź przy tym pod uwagę różnice wiekowe i społeczne. Niezależnie od tego, kto jest naszym audytorium, nasze słowa powinny być poprawne gramatycznie i wpisywać się w normy kulturowe;

Aby przekonać się o tym, jak różny może być styl wypowiedzi w tym samym temacie, poprosiliśmy ChatGPT o napisanie krótkiego wstępu do przemówienia na temat freelancerów. Najpierw poprosiliśmy o styl bardzo poważny, formalny, pełen naukowych pojęć: „Honorowani Państwo, Eminencje, Z wielką powagą i uprzedzeniem przedstawiam refleksję na temat zjawiska, które stanowi o wybitności współczesnego krajobrazu ekonomicznego – a mianowicie, rozwiniętej formy samozatrudnienia, czyli freelancingu, oraz dominującego modelu zatrudnienia w gospodarce gigowej. Freelancerzy, będący autonomicznymi jednostkami gospodarczymi, operują w sfery usług w sposób subwersywny wobec tradycyjnych kanonów zatrudnienia. Współczesna gospodarka gigowa, odznaczająca się płynnością i niestandardowością, konstytuuje paradoksalnie zarówno syntezę postępu, jak i źródło niepewności zatrudnienia, braku zabezpieczeń społecznych oraz zagrożenia norm etycznych. W toku niniejszej prezentacji, skoncentruję się na dekonstrukcji fundamentów funkcjonowania freelancingu, rozważając aspekty pozytywne oraz problematyczne, które stawia przed jednostkami oraz społeczeństwem”.  Wstęp Rany boskie… a teraz dla odmiany wstęp lekki, wręcz kolokwialny: „Hej wszystkim! Dziś mam dla was temat naprawdę cool – freelancerzy i ta cała gig economy! Takie zjawiska, które wdzierają się do naszego życia zawodowego i robią zamieszanie. Możecie sobie wyobrazić, że kiedyś to było „pracuję w biurze”, a teraz? Teraz mówimy „jestem freelancerem, robię gigi”. Mega, prawda? Ale spoko, dzisiaj nie będziemy się trzymać sztywnych ram. Zamiast tego zanurzymy się w tym wirze elastyczności, samozatrudnienia i nieprzewidywalnych projektów. Zobaczymy, jak to wpływa na naszą pracę, a może nawet na całe społeczeństwo. Bez zanudzania, obiecuję! Gotowi na rozkminy o freelancingu i gig economy? Let’s dive in!” Hmmm, w tym przypadku również nie jesteśmy zachwyceni. Wydaje się, że najlepszym rozwiązaniem byłby kompromis. Pierwszym przemówieniem zanudzilibyśmy słuchaczy, drugim zaś – zniechęcili do wypowiedzi w tak kolokwialnej i bezpośredniej formie.

• zadbaj o prawidłową postawę. Pewna siebie postawa, wyprostowane ciało z lekko uniesionym podbródkiem, to takie sygnały, który, podświadomie świadczą o pewności siebie i kompetencjach mówcy. Pomimo tego, że gestykulacja jest jak najbardziej wskazana, należy zachować umiar. Oprócz tego powinniśmy utrzymywać kontakt wzrokowy z publicznością, co z pewnością przekłada się korzystnie na budowanie pozytywnego wizerunku. Oto przykładowe zachowania, o których powinniśmy pamiętać, jeśli chcemy zadbać o prawidłową postawę:
  • unikaj skrywania się za ekranem monitora, laptopem, notatkami czy książką – w ten sposób okażesz swoją niepewną postawę. Zamiast tego staraj się być otwartym oraz dostępnym dla swoich słuchaczy;
  • ogranicz przemieszczanie się po scenie (choć oczywiście samo poruszanie się jest jak najbardziej wskazane… pamiętaj jednak o umiarze). Dzięki temu zdołasz uniknąć dezorientacji publiczności i zadbasz utrzymanie spójności prezentacji;
  • zadbaj o odpowiednie tempo mowy, unikając zbyt szybkiego lub nadmiernie wolnego przemawiania. Równowaga w tej kwestii ułatwi zrozumienie przekazu;
  • jeśli chcesz nadać swojej prezentacji dynamiki i uniknąć monotonnego charakteru, różnicuj intonację. W żadnym wypadku nie mów tak, jak robią to automatyczne generatory mowy;
  • w miarę możliwości utrzymuj naturalny kontakt wzrokowy z publicznością, ponieważ takie zachowanie pozwoli Ci zbudować więź i sprawi, że Twoja prezentacja staje się bardziej angażująca z punktu widzenia słuchaczy.

Skuteczne przemawianie – o czym jeszcze warto pamiętać?

Warto zaznaczyć, że skuteczne przemawianie nie polega tylko na wyborze odpowiednich słów, ale także na komunikacji niewerbalnej. Ruchy ciała, gesty i mimika twarzy mają duże znaczenie dla skuteczności przekazu. Stan emocjonalny mówcy, jego energia i poziom stresu również wpływają na efektywność autoprezentacji. Warto więc zdobyć umiejętności doskonałej mowy, korzystając z kilku ważnych zasad i technik.

Paradoks polega na tym, że mimo, iż wielu ludzi zdaje sobie sprawę z tego, jak ważne są przemówienia publiczne, równocześnie wciąż się ich podświadomie boimy. Obawa ta może wynikać z lęku, że przekaz nie zainteresuje słuchaczy albo z braku pewności co do własnych umiejętności w sposób logiczny wyrażania myśli.

Umiejętność jasnego wyrażania myśli jest niezwykle ważna z punktu widzenia skutecznego przemawiania. Jeśli mówiący uświadamia sobie, że ma coś wartościowego do przekazania, to stres przed wystąpieniem publicznym znika… albo przynajmniej nieco słabnie. Ważne jest zatem nie tylko, co się mówi, ale przede wszystkim „jak” to się robi.

Ostatecznie, aby przemówienie było skuteczne, musimy wziąć pod uwagę naszych odbiorców. Zrozumienie ich problemów, dostosowanie przekazu do ich życiowej lub zawodowej sytuacji oraz świadomość, jakie problemy próbujemy rozwiązać, są kluczowymi elementami skutecznej komunikacji.

W skrócie, sztuka przemawiania nie polega tylko na umiejętności posługiwania się słowami, ale także na stworzeniu przekazu z myślą o odbiorcy, uwzględniając zarówno aspekty werbalne, jak i niewerbalne. Skuteczny mówca to osoba, która nie tylko posiada wartościowy przekaz, ale także – co jest równie ważne – potrafi przekazać to, co ma do powiedzenia, w sposób klarowny i dostosowany do potrzeb słuchaczy.

Znani, dobry mówcy wywarli niemały wpływ na historię

Przez wieki znani mówcy mieli duży wpływ na społeczeństwo, inspirując miliony ludzi swoimi przemówieniami. Jeden z takich mówców to Martin Luther King Jr., amerykański lider działający na rzecz równości praw obywatelskich, który w słynnym przemówieniu pt. „Mam marzenie” (ang. I have a dream) w 1963 roku w Waszyngtonie nawoływał do równości rasowej i jedności społeczeństwa.

Innym niesamowitym mówcą był Winston Churchill, brytyjski premier podczas II wojny światowej. Jego zapalczywa retoryka w czasie konfliktu, szczególnie w słynnym przemówieniu „Będziemy walczyć na plażach”, skutecznie wzmacniała determinację narodu w obliczu trudności.

Maya Angelou, poezja i działaczka społeczna, była również znana jako doskonały mówca. Jej przemówienia dotykające tematów związanych z rasą, płcią i społeczeństwem miały ogromny wpływ na ówczesną opinię publiczną. W swoim przemówieniu na inauguracji Billa Clintona w 1993 roku, Angelou podkreśliła ideę społeczności i wzajemnej odpowiedzialności.

Steve Jobs, współzałożyciel Apple, był nie tylko biznesmenem, ale również doskonałym mówcą. Jego przemówienia, takie jak na przykład słynne „Stay Hungry, Stay Foolish” na Uniwersytecie Stanford, były pełne inspirujących myśli o dążeniu do sukcesu.

Malala Yousafzai, czyli młoda aktywistka z Pakistanu, również okazała się nie najgorszą mówczynią. Jej walka o prawo dziewcząt do edukacji i przemowa przed Zgromadzeniem Ogólnym ONZ w 2013 roku w nie mniejszym stopniu poruszyły serca ludzi na całym świecie.

Co łączy wszystkich tych ludzi wywodzących się z różnych części świata i żyjących na przestrzeni ostatnich stu lat? Z pewnością cechą wspólną są umiejętności przekazywania idei i inspiracji za pomocą słów. Przemówienia tych wybitnych mówców nie bez powodu przetrwały próbę czasu, wciąż wpływając na kolejne pokolenia. I przypominając o potędze słów w zmienianiu świata.

Emil Zelma